22 czerwca 2024 r. w Centrum na Przedmieściu odbyła się premiera spektaklu „Kosmetyka Wroga” w reż. Grzegorza Grecasa, będącego adaptacją powieści belgijskiej pisarki Amélie Nothomb. Po spektaklu miało też miejsce krótkie podsumowanie sezonu artystycznego 2023/2024 w Teatrze Układ Formalny.
Spektakl premierowy, pomimo tego, że był już wystawiany na deskach Teatru w 2016 roku – jako jeden z pierwszych w jego dorobku. Co więcej, tak jak stara wersja jest reżyserowany przez Grzegorza Grecasa, a na scenie zobaczyć można tych samych aktorów: Adama Michała Pietrzaka i Macieja Rabskiego, w tych samych rolach.
fot. Alex Aleksiejczuk
Dlaczego więc „premiera”, czegoś co już było? – ktoś mógłby zapytać.
Tegoroczna, nowa wersja spektaklu miała szansę zostać zrealizowana przy większych nakładach, na własnej scenie – w Sali Formalnej Centrum na Przedmieściu przy ul. Prądzyńskiego 39A. Jak dodają sami twórcy, z pierwotnej adaptacji zachowały się pojedyncze elementy, a forma spektaklu miała szansę ewoluować dzięki doświadczeniom zdobytym przez okres ośmiu lat przez reżysera i aktorów, którzy mogli kolejny raz zmierzyć się z przedstawianą historią.
Premiera jest więc właściwym określeniem i swego rodzaju odcięciem się od formy wcześniejszej. „Kosmetyka Wroga”ukazała się na nowo, w pełnej scenografii i premierowo mogła dać się poznać widzom w pełnej krasie.
Akcja książki, będącej bazą dla scenariusza, rozgrywa się na paryskim lotnisku. W teatralnej adaptacji Układu Formalnego na peronie miejskiej kolejki, na którym jako widzowie znajdujemy się już po przekroczeniu progu Centrum – to za sprawą rozbrzmiewających w pomieszczeniach komunikatów głosowych, wyjętych rodem z dworca Wrocław Główny.
Opóźniony pociąg (…), planowy przyjazd o godzinie (…), wjedzie wyjątkowo na tor (…) przy peronie (…). Osoby oczekujące na ten pociąg proszone są o przejście na peron (…). Za opóźnienie pociągu i zmianę peronu przepraszamy.
Poznajemy dwóch (czy na pewno?) bohaterów: Jerome Angust (w tej roli Adam Michał Pietrzak) – urzędnik, który nie zdążył na podstawiony na inny peron pociąg oraz samozwańczy Król Peronu – Textor Texel (Maciej Rabski). Nawiązują oni dialog w oczekiwaniu na kolejny kurs. To właśnie ta rozmowa będzie przyczynkiem do dalszej fabuły i nieoczekiwanych zwrotów w akcji spektaklu.
Analizując poszczególne sceny, które z początku są raczej humorystyczne i stopniowo przechodzą do nieco bardziej złożonych i trudnych w przekazie, warto docenić grę aktorską. Nawet najbardziej brutalne momenty nie nosiły oznak niedopracowania i jawiły się niczym rozgrywające się w rzeczywistości na oczach publiczności.
Wspominając spektakl, nie można nie zwrócić uwagi na doskonałą scenografię autorstwa Macieja Rabskiego, który jest też autorem plakatu (plakat poniżej) i… jednym z dwóch aktorów pojawiających się na scenie.
Pomimo łączenia ról: scenografa, grafika i aktora, nie można dopatrzyć się zaniedbań w zakresie którejkolwiek z nich. BRAWA! Wyglądu peronu dopełniają: ekran pokazujący odjazdy, migoczące jarzeniówki, liczne graffiti i o zgrozo – dworcowa toaleta.
fot. Daga Włoszek-Rabska
Za reżyserię światła i projekcje (np. te imitujące przejeżdżające pociągi), które subtelnie uzupełniają elementy scenografii odpowiada Kacper Scheffler. Muzyka pozwalająca przenieść się na peron kolejowy to zasługa Wiktora Grzegorzewskiego. Rekwizyty i kostiumy, a także produkcja spektaklu w bardzo spójnej formie to efekt pracy Barbary Scheffler.
Jedną z moich ulubionych scen jest ta, w której Textor wyjmuje z walizki pacynkę kota, zakłada ją na rękę i zaczyna odgrywać dwie role jednocześnie (scena była też obecna w spektaklu z 2016 roku). Sposób, w jaki Texel podejmuje interakcję z kotem, przedstawiając przy tym swoją historię, wywołuje uśmiech na twarzach, a momentami nawet śmiech publiczności. Majstersztyk!
W nowym sezonie 2024/2025 warto wybrać się na „Kosmetykę Wroga” i dać się wciągnąć w tę intrygującą i klimatyczną opowieść.
Tym, którzy chcą zanurzyć się w oryginalnej historii, na której podstawie powstał spektakl, zachęcam do sięgnięcia po książkę (liczącą około 80 stron) o tym samym co spektakl tytule (tytuł oryginalny: Cosmétique de l’ennemi) lub też ekranizacji z 2020 roku, z Tomaszem Kotem w roli Jerome’a Angusta – zwiastun.
Krzysztof Antonik
Teatrealnie.pl
Teatr Układ Formalny w zakończonym właśnie sezonie artystycznym 2023/2024 zaprosił widzów na 4 premiery:
- „Balladyna” w reż. Marty Streker (premiera: 10.11.2023)
- „Limba” w reż. Piotra Ratajczaka (premiera: 10.02.2024)
- „Dzień Dziecka”w reż. Rafała Pietrzaka (premiera: 17.03.2024)
- „Kosmetyka Wroga”w reż. Grzegorza Grecasa (premiera: 22.06.2024)
W aktualnym programie oferuje widzom 10 spektakli poruszających różnorodną tematykę, która pozwala przełamywać tematy tabu i budować dialog społeczny. Więcej o spektaklach repertuarowych Teatru można dowiedzieć się na stronie: https://ukladformalny.pl/program/